ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال (واحد پول دیجیتال، پول دیجیتال، پول الکترونیکی) یک واحد پول است که به صورت دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. این واحد پول دقیقا نقطه مقابل پول‌های فیزیکی و چک قرار می‌گیرد. ارز دیجیتال، ویژگی‌هایی مشابه به واحد پول واقعی دارد اما به شما اجازه می‌دهد که بدون توجه به کشور و مرز‌ها، بدون هیچ محدودیتی و در یک لحظه تراکنش را انجام دهید. از نمونه‌های ارز دیجیتال می‌توان به ارز‌های مجازی و ارز‌های رمزنگاری شده (Cryptocurrencies) اشاره کرد. همانند پول‌هایی که در دنیای حقیقی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ارز دیجیتال برای خرید کالا‌های فیزیکی و البته سرویس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ارز‌های دیجیتال می‌توانند در یک جامعه نیز محدود شوند، مانند واحد‌هایی که برای خرید سرویس‌های در بازی‌های آنلاین مورد استقاده قرار می‌گیرند.

ارز دیجیتال، یک واحد پول است که میزان آن به صورت الکترونیکی روی یک کارت یا دیگر دستگاه‌ها ذخیره‌سازی می‌شود. یکی دیگر از اشکال ارز دیجیتال، پول شبکه‌ای است. این واحد روی شبکه کامپیوتر‌ها جا به جا می‌شود که بیشتر آن به اینترنت ختم خواهد شد. همچنین ارز دیجیتال را می‌توانید در بانک‌های خصوصی یا موسسه‌های مالی ذخیره کنید. ارز دیجیتال، می‌تواند به صورت متمرکز و غیر متمرکز کنترل شود. در مدل غیر متمرکز، چند منبع مختلف به تامین ارز دسترسی خواهند داشت.

تاریخچه ارز دیجیتال

در سال 1983، یک تحقیق توسط David Chaum ایده اولیه پول دیجیتال را معرفی کرد. در سال 1990، او موسسه‌ای به نام DIgiCash را راه اندازه کرد که هدف اصلی آن پول الکترونیکی بود. این موسسه در آمستردام کار خود را به صورت تجاری روی ایده اصلی ارز دیجیتال آغاز کرد. این موسسه بعد‌ها و در سال 1998 اعلام ورشکستگی کرد. واحدی به نام e-gold، اولین ارز اینترنتی بود که به صورت گسترده مورد استقبال و استفاده قرار گرفت. این پول دیجیتال، ابتدا در سال 1996 معرفی شد و تا سال 2008 توانست به میلیون‌ها کاربر دست یابد اما دولت آمریکا استفاده از آن را در سال 2008 ممنوع اعلام کرد. کاربران این ارز در نامه‌های خود از نام “ارز دیجیتال” استفاده می‌کردند تا بتوانند جا به جا شدن پول را توضیح دهند. PayPal یکی از بزرگترین شرکت‌های ارائه کننده خدمات پرداخت، سرویس دیجیتال خود را از سال 1998 راه اندازی کرد. در سال 2009، بیت کوین (bitcoin) برای اولین بار معرفی شد و کار خود را به عنوان یک ارز دیجیتال آغاز کرد. این ارز دیجیتال، آغازی برای عصر ارز‌های دیجیتال غیر متمرکز از نوع بلاک چین بود که از سرور متمرکز استفاده نمی‌کرد. به همین دلیل هیچ دارایی به صورت ذخیره در جایی نگه داری نمی‌شد. این ارز دیجیتال که به عنوان ارز رمزگذاری شده نیز شناخته می‌شود، بر اساس بلاک چین فعالیت می‌کند در مقابل تعدیل و مرتب کردن توسط دولت‌های مختلف مقاومت می‌کند و دلیل اصلی آن نیز این است بیت کوین توسط سازمان مرکزی متحدی یا فردی پشتیبانی نمی‌شود که قدرت تعطیلی آن وجود داشته باشد.

ریشه‌های ارز‌های دیجیتال به سال 1990 می‌رسد که Dot-com bubble کار خود را آغاز کرد. یکی دیگر از سرویس‌های ارز دیجیتال با نام Liberty Reserve شناخته می‌شد که در سال 2006 آغاز به کار کرد. این سرویس به کاربران خود اجازه می‌داد که دلار‌ یا یورو‌های خود را به دلار یا یورو از نوع Liberty Reserve تبدیل کنند. تبدیل همین ارز‌های دیجیتال به یکدیگر نیز با دستمزد 1 درصد انجام می‌شد. برخی از ارز های دیجیتال برای مصارفی مثل پول‌شویی به محبوبیت زیادی دست پیدا کردند و پس از آن توسط توسط دولت آمریکا تحت تعقیب قرار گرفتند. Q Coin یا QQ Coin نیز به عنوان یک ارز دیجیتال در سال 2005 کار خود را آغاز کردند. Q Coin به حدی در کشور چین خوب عمل می‌کرد که گفته می‌شد تاثیر منفی روی واحد پول واقعی چین یعنی یوان داشته بود. ابراز علاقه به ارز‌های رمز‌گذاری شده به تازگی در حدی است که دوباره این سرویس‌ها جایگاه بسیار بزرگی میان کاربران و سرمایه‌گذاران پیدا کردند. به خصوص ارز رمزنگاری شده بیت کوین تاثیر به سزایی در این مورد داشته است. در حال حاضر bitcoin که در سال 2008 معرفی شد، به مقبول ترین ارز دیجیتال رمزنگاری شده در سطح جهان تبدیل شده و در برخی از معاملات از آن به جای پول حقیقی استفاده می‌شود.

ارز دیجیتال در مقابل ارز مجازی

بر اساس گزارش ارائه شده توسط بانک مرکزی اروپا که در سال 2005 با نام “طرح ارز مجازی – تحلیل عمیق‌تر” ارائه شد، واحد پول مجازی، ارائه‌ای دیجیتال از ارزش است که توسط بانک مرکزی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. این واحد‌های دیجیتال در حالی که در تمام معاملات مورد استقاده نیستند اما در برخی شرایط می‌توانند جایگزینی مستقیم برای پول واقعی باشند. در گزارش قبلی که در سال 2012 ارائه شده بود، از واحد ارز مجازی به عنوان نوعی پول دیجیتال غیر قابل کنترل (بدون قانون گذاری درست) یاد شده بود که بیشتر توسط سازندگان خود تحت کنترل بودند و صرفا در یک جامعه مشخص برای خرید و فروش استفاده می‌شدند. بر اساس گزارش باک برای تسویه حساب‌های بین المللی که در سال 2015 ارائه شد، این واحد نمایان‌گر دیجیتال از نوعی پول است که مشخصات مخصوص به خود را دارد. ارز دیجیتال می‌تواند به ارزی مستقل تبدیل شده که در نهایت خریدار آن می‌تواند آن را به پول واقعی در کشور خود تبدیل کند. در این مورد، ارز دیجیتال، نوعی از پول الکترونیک است. ارز دیجیتال می‌تواند واحد مخصوص به خود را داشته باشد و از این لحاظ می‌تواند به عنوان ارز مجازی نیز در نظر گرفته شود. در این میان می‌توان به بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال اشاره کرد که در واقع یک ارز مجازی نیز هست. بیت کوین و تمام مدل‌های مشابه به آن که نوعی ارز رمز رمزگذاری شده هستند به نوعی تمام ویژگی‌های ارز دیجیتال را نیز دارند.

پول حقیقی در مقابل ارز دیجیتال

یکی از متداول‌ترین ذخایر پولی، پولی است که در حساب بانکی روی کامپیوتر‌ها نگه‌داری می‌شود. این پول نیز به نوعی ارز دیجیتال محسوب می‌شود. شاید برخی به معتقد باشند که با توجه به جامعه امروزی که نیاز به پول نقد وجود ندارد، تمام واحد‌های پولی نوعی ارز دیجیتال محسوب می‌شود اما در حال حاضر حقیقت این نیست و ارز دیجیتال تعریف و مشخصات دیگری نسبت به پول‌های حقیقی دارند.